W obliczu coraz intensywniejszego użytkowania ziemi, stajemy przed problemem ciągłego zubożania środowiska przyrodniczego. Z drugiej strony prawidłowo funkcjonujące ekosystemy, są źródłem surowców oraz usług ekosystemowych bardzo istotnych dla naszego funkcjonowania.
Czy…
Zielona infrastruktura przede wszystkim zapewnia łączność pomiędzy obszarami cennymi przyrodniczo, umożliwiając przemieszczanie się organizmów pomiędzy siedliskami. Jednocześnie pomaga także utrzymać ekosystemy w dobrym stanie, tak aby nadal pełniły ważne dla społeczeństwa usługi. Mianem usług ekosystemowych określa się korzyści, jakie człowiek uzyskuje dzięki środowisku. Należą do nich dobra i surowce, które czerpiemy ze środowiska naturalnego, jak np. żywność, drewno, czy woda (usługi zaopatrzeniowe). Ekosystemy pełnią też usługi, które polegają np. na regulacji klimatu, oczyszczaniu gleb, powietrza i wody itp. (usługi regulacyjne). Dostarczają człowiekowi również wielu niematerialnych korzyści np. duchowych, emocjonalnych oraz estetycznych (usługi kulturowe), przyczyniając się do rozwoju turystyki, propagowania zdrowego trybu życia (spacery, aktywność na świeżym powietrzu). Konkluzja nasuwa się więc sama – bez usług świadczonych przez ekosystemy społeczeństwa nie byłyby w stanie funkcjonować ani się rozwijać.
… i po co?
Poprzez należyte planowanie i odpowiednie wprowadzanie elementów zielonej infrastruktury wspieramy prawidłowe funkcjonowanie ekosystemów. Tym samym możemy ma przykład zapobiegać wielu zjawiskom ekstremalnym, jak np. powódź. Zielona infrastruktura może hamować erozję gleby, wpływa pozytywnie na zmniejszenia zanieczyszczenia wód gruntowych, czy wspiera łagodzenie negatywnych skutków zmian klimatu.
Niezwykle istotne jest zatem, aby już na poziomie lokalnym (np. w trakcie procesu planowania przestrzennego w gminie) uwzględniać elementy zielonej infrastruktury, które mogą dostarczać usług ekosystemowych. Przy strategicznym, kompleksowym planowaniu przestrzennym można zidentyfikować ekosystemy, które posiadają dużą wartość przyrodniczą i tym samym duży potencjał do świadczenia różnego rodzaju usług. Wówczas mamy szansę ochronić je przed degradacją lub fragmentacją np. przy projektowaniu infrastruktury drogowej, czy udzielaniu pozwoleń pod zabudowę mieszkalną.
Warto zwrócić uwagę, że dzięki inwestowaniu w zieloną infrastrukturę możemy dokonać oszczędności finansowych. Na przykład zachowując naturalne i półnaturalne ekosystemy w dolinach rzecznych, ograniczamy przedostawanie się do wód zanieczyszczeń z położonych w sąsiedztwie gruntów ornych. Dzięki temu zmniejszamy potrzebę zastosowania rozwiązań technicznych. Pamiętajmy, że zastąpienie funkcji, które za darmo wypełnia przyroda, stanowi nierzadko trudne, zarówno pod względem technologicznym, jak i finansowym, wyzwanie.
Anna Hołomiej
dr Monika Szewczyk
Centrum UNEP/GRID-Warszawa
CZYTAJ WIĘCEJ:
