Europejski krajobraz charakteryzuje się największą fragmentacją w porównaniu z innymi kontynentami. Proces ten jest spowodowany głównie niekontrolowanym rozwojem miast, rozbudową infrastruktury technicznej oraz niewłaściwym użytkowaniem terenu. Czynniki te negatywnie wpływają na zachowanie różnorodności biologicznej, która z kolei jest podstawą zdrowych, prawidłowo funkcjonujących ekosystemów. Zielona infrastruktura może być naturalnym sposobem na rozwiązanie problemów środowiskowych.
Czym jest zielona infrastruktura?
Zielone tereny pozytywnie wpływają na nasze samopoczucie oraz zwiększają poczucie estetyki otaczającego nas krajobrazu. Należy jednak mieć świadomość, że nie każda zazieleniona przestrzeń pełni funkcję zielonej infrastruktury. Cechy charakterystyczne, które odróżniają zieloną infrastrukturę od zwykłych terenów zieleni, to wysoka wartość przyrodnicza tych obszarów oraz zdolność do świadczenia usług dla społeczeństwa.
Do elementów zielonej infrastruktury zaliczane są m.in. obszary chronione, ekosystemy i tereny o wysokiej wartości przyrodniczej poza obszarami chronionymi, wielofunkcyjne strefy, gdzie preferowane jest użytkowanie ziemi pomagające zachować lub odtworzyć zdrowe i różnorodne biologicznie ekosystemy, elementy krajobrazu sprzyjające adaptacji do zmiany klimatu i łagodzeniu jej skutków, w tym drobne elementy krajobrazu obecne na terenach rolniczych (np. małe cieki wodne, kępy drzew, żywopłoty).
Zielona infrastruktura a bioróżnorodność
Na skutek niewłaściwego użytkowania terenu zdarza się, że obszary chronione są rozdrobnione i odizolowane od siebie, a otaczające je tereny nie stanowią przyjaznej przestrzeni dla dziko żyjących gatunków. Fragmentacji krajobrazu można zapobiec m.in. poprzez tworzenie nowych elementów zielonej infrastruktury stanowiących naturalne połączenie rozczłonkowanych siedlisk. Takimi łącznikami mogą być np. wyspy środowiskowe, strefy buforowe, korytarze ekologiczne lub zielone mosty dla zwierząt. Zapewniają one dziko żyjącym roślinom i zwierzętom możliwość przemieszczania i rozprzestrzeniania się, jak również stanowią miejsca rozrodu i żerowania. Z kolei ekosystemy, dzięki migracjom gatunków, stają się bardziej zróżnicowane i w przypadku wystąpienia w środowisku negatywnych czynników, mają większą szansę na przetrwanie i na dalsze świadczenie usług dla społeczeństwa.
Do zachowania różnorodności biologicznej w regionie mogą przyczyniać się nawet drobne elementy krajobrazu, które często nie przykuwają naszej uwagi, a pełnią role ostoi i korytarzy ekologicznych dla wielu dziko żyjących gatunków.
Gabriela Kuc
dr Monika Szewczyk
Centrum UNEP/GRID-Warszawa
CZYTAJ WIĘCEJ:
- Zielona infrastruktura - broszura Komisji Europejskiej - plik PDF
- W kierunku zielonej infrastruktury dla Europy. Biuletyn Komisji Europejskiej o Przyrodzie i Bioróżnorodności. Natura2000, Nr 27/2009 - plik PDF
- Green Infrastructure - materiały Komisji Europejskiej - strona WWW (j. angielski)
